In Nederland wonen meer huisdieren dan mensen. Onze liefde voor het gezelschapsdier lijkt alsmaar te blijven groeien. Met die liefde gaat een opbloeiende rouwcultuur gepaard. Museum Tot Zover belicht in de expositie De Laatste Aai onze relatie met dode dieren.
“Het raakt ons steeds meer als dieren sterven”, vertelt Laura Cramwinckel, samensteller van de expositie. “Er is dan ook duidelijk een trend te zien in het rouwen om dieren. Het afscheid van geliefde huisdieren lijkt steeds meer op een menselijke uitvaart, alleen wat soberder. Dat is niet verwonderlijk. Een huisdier wordt al snel gezien als volwaardig lid van de familie, dat bij je in bed mag slapen. Dan is het niet meer dan normaal om gepast afscheid te willen nemen.”
De bezoeker maakt bij De Laatste Aaieen reis langs de levensloop van huisdieren. Verschillende kunstenaars reflecteren op de laatste levensfase van het gezelschapsdier, het sterven, de lijkbezorging, het herdenken en de rouw. “Veel huisdierbezitters zullen zich hierin herkennen en er troost in vinden”, stelt Cramwinckel. “Afscheid nemen is moeilijk. Maar ook voor niet-dierenbezitters is de expositie interessant. Ze zullen de gevoelens beter gaan begrijpen en misschien meer empathie krijgen.”
Het getoonde werk van kunstenaars als Herman de Vries, Stephan Vanfleteren en Tinkebell is informatief, ontroerend, confronterend en prikkelend. Het doet de bezoeker nadenken over onze paradoxale relatie met dieren. We vertroetelen ze, maar eten ze ook op. Het minutieus geschilderde portret van een gestorven eendagskuiken door Adriana van Zoest wijst ons bijvoorbeeld op een triest ‘bijproduct’ van de bio-industrie. Het korte leven staat in schril contrast met de maandenlange vervaardiging van het fijnschilderwerk.
De expositie is zeer divers en bestaat uit grafstenen, schilderijen, tekeningen, foto’s, sculpturen, installaties, film- en audiofragmenten. Er is een interactief gedeelte – de dierenhemel – waarin overleden dieren worden geëerd.
De Laatste Aai is tot en met januari 2020 te bezoeken in Museum Tot Zover, De Nieuwe Ooster, Kruislaan 124.
Door Wietse Schmidt
Beeld: Adriana van Zoest