Op 29 april werd een informatiepaneel onthuld over de huiskamersynagoge Rechouwous, die zich ooit bevond in het filiaal van de Albert Heijn aan de Molukkenstraat. “We mogen deze geschiedenis niet vergeten.”
Terwijl de dagelijkse drukte op zijn hoogtepunt is en iedereen nog snel zijn boodschappen doet voor het avondeten, heeft de ingang van de Albert Heijn in de Molukkenstraat zich gevuld met geheel ander publiek. Deze mensen zijn gekomen voor de onthulling van een informatiebord over de huiskamersynagoge Rechouwous, die van 1928 tot 1942 gevestigd was in het pand van de huidige Albert Heijn. Op nummer 89, in de toenmalige huiskamer van het echtpaar Querido, kwam een deel van de zeshonderd Joodse bewoners van de Indische Buurt samen voor diensten, lezingen en cursussen.
Rabbijn Lody van de Kamp, die het paneel samen met oud-stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik onthult, is blij met de komst van het bord, dat herinnert aan de geschiedenis van een gemeenschap die niet meer bestaat, vertelt hij later. “De Indische Buurt telde begin 20ste eeuw een kleine Joodse gemeenschap, als je dat vergelijkt met de grotere aantallen Joodse bewoners in de Transvaalbuurt of bij het Muiderpoortstation. De vereniging Rechouwous, wat ‘scheppen van ruimte’ betekent, was opgericht om het gemeenschapsgevoel onder de Joden in de Indische Buurt nieuw leven in te blazen. Zij voelden zich veelal niet Joods, maar eerder socialist of communist.”
Beeldvorming
Van de Kamp vindt het fascinerend dat nu, zeventig jaar na dato, de interesse voor de Joodse geschiedenis voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog alleen maar groeit. “Het verhaal wordt niet vergeten, maar doorverteld. Misschien komt dat omdat we ons nu opnieuw verzetten tegen discriminatie, uitsluiting en ongelijkheid. Het onderwerp staat hoog op de agenda.”
Dat merkt Van de Kamp ook aan andere buurtactiviteiten. Zo is hij betrokken bij het project van Joodse en Marokkaanse jongeren om samen de Joodse begraafplaats in het Flevopark te onderhouden. “Zij ontdekken dan ze veel met elkaar gemeen hebben. Negatieve beeldvorming is de grootste vijand van verschillende bevolkingsgroepen. Ik bestrijd die door jongeren bij elkaar te brengen.”
Wouter Locher, filiaalmanager van de Albert Heijn in de Molukkenstraat, was verrast dat zich ooit een synagoge bevond in ‘zijn’ pand. Maar hij is er blij mee. “Het past bij hoe wij als bedrijf willen werken. Wij willen een goede buur zijn, en meer dan alleen een supermarkt waar je je boodschappen doet. Vermoedelijk zijn we de drukst bezochte winkel in Amsterdam-Oost, met wekelijks 30.000 transacties. Dat schept verplichtingen. We werken daarom graag mee aan betere integratie, en meer begrip van de buurt en haar geschiedenis. Binnenkort lopen we met een groep jonge medewerkers een van de historische wandelingen die in de Indische Buurt zijn uitgezet. Pas geleden liep ik zelf zo’n wandeling en ik was onder de indruk. Er is hier zoveel gebeurd, dat mogen we niet vergeten.”