In mijn rol als architectuurcriticus van de Brug kom ik op plaatsen waar ik normaal gesproken wegblijf. Zo was ik in winkelcentrum Oostpoort voor mijn artikel over Q-Factory, voorheen muzyQ. Terwijl ik de treurige stapeling bouwmaterialen met het bordje Q-Factory aan de gevel in mij opnam, zag ik aan de andere kant van de Polderweg een indrukwekkend gebouw dat ik nog niet kende: Montessori College Oost.
Mijn eerste reactie was verbazing. Hoe is het mogelijk dat ik dit gebouw voor het eerst zie? Mijn tweede reactie was er een van lichte jaloezie. Welke architect heeft dit mooie gebouw neergezet? Ongetwijfeld een succesvolle studiegenoot uit Delft. Een druk op de knop leert mij dat het gebouw opgeleverd is in 2000, dat de architect geen studiegenoot is maar Herman Hertzberger, invloedrijk professor in Delft in de jaren dat ik er studeerde. Op een kilometer zie je de degelijke stijl: een functionele, gelaagde gevel. Klaslokalen met glas over de hele lengte, openslaande deuren naar diepe balkons die schaduw geven aan de lokalen eronder.
Ik zie een overeenkomst met de Openluchtschool van architecten Duiker en Bijvoet uit de jaren dertig. Constructie en functie zijn beeldbepalend. In het gebouw bevindt zich een grote, complexe binnenruimte, om het woord ‘atrium’ te vermijden. Brede trappen worden tribunes en daarmee verblijfsplekken. Loopbruggen verbinden vloeren in de ruimte. Die binnenruimte vormt daarmee een stedelijke omgeving binnen het gebouw waar gemeenschappelijke activiteiten plaatsvinden en waar de vijftienhonderd leerlingen kunnen verblijven in tussenuren en na school. Sober materiaalgebruik in combinatie met krachtige kleuraccenten. Kolommen zijn fel rood en geel. Met flair gedetailleerde stalen balustrades en loopbruggen in pastelkleuren, leuningen en banken in (echt) hout. Heerlijk! Wat een rijkdom aan details, ruimte, gebruiksmogelijkheden.
Niet te vergelijken met een paar duffe schoolgebouwen (ik noem geen namen) die recentelijk neergezet zijn: bunkers met per klaslokaal twee minimale raamstrookjes. Zodat ze ooit getransformeerd kunnen worden in kantoorunits, vermoed ik. Lage plafonds, systeemplafonds nog wel. Dunne binnenwandjes uit de catalogus van dezelfde systeembouwer, alles wit. Als aan het eind van het ontwerpproces blijkt dat alles wit is, wordt door de architecten uit armoede een felgekleurde gietvloer voorgesteld. Amateurs zijn het, vergeleken met Hertzberger. Al heel lang een fantastische scholenbouwer. Dit gebouw geef ik een 8+.
Reacties zijn welkom: jved@dorensarchitects.nl.
Door Jan van Erven Dorens
Serie: Van Erven Dorens geeft een cijfer
Welke gebouwen geven kleur aan Oost? Architect en schrijver Jan van Erven Dorens beziet de stad met de blik van een kenner en velt zijn oordeel. Kijk maar.