De Nieuwe Ooster in Amsterdam-Oost is de grootste begraafplaats van Nederland. Mensen vinden er een laatste rustplaats, maar daarnaast vormt het terrein een belangrijke habitat voor eekhoorntjes, haviken en uilen.
Uit een oude boom klinkt het geroffel van een grote bonte specht. Verder heerst op De Nieuwe Ooster doodse stilte. Op enkele graven branden kaarsjes, op andere liggen bloemen. De kronkelende paden zijn omlijst met bomen, heesters en coniferen. Nergens anders in het stadsdeel is het ’s nachts zo donker als hier. Al vinden er dagelijks begrafenissen plaats, op dit 33 hectare grote terrein is het voor de dieren rustig genoeg.
De Nieuwe Ooster is een arboretum, een grote verzameling aangeplante bomen. Er groeien maar liefst 667 soorten van over de hele wereld. Hovenier Johan Mullenders is één van de drie groendeskundigen in dienst van de begraafplaats. Hij houdt zich bezig met het bomenbestand. “Sommige staan er al sinds de begraafplaats 120 jaar geleden werd aangelegd. De struiken en bomen in het park zorgen ervoor dat nabestaanden genoeg privacy hebben bij de graven.” De oude bomen in het park oefenen een grote aantrekkingskracht uit op spechten, uilen en vleermuizen. Ook leven er eekhoorntjes, egels, veldmuizen en hermelijnen op de begraafplaats.
IJsvogelwand
Het park kent protserige graven met grote standbeelden, algemene graven met of zonder opschrift en een bosprieel voor uitstrooiingen. Tuinarchitect Leonard Springer ontwierp het park eind 19de eeuw in Engelse landschapsstijl. Op dat moment was de begraafplaats nog niet omgeven door bebouwing.
Beheerder Cor Mönk houdt zich vooral bezig met de vogels op de begraafplaats. Op veel bomen zijn vogelhuisjes geplaatst. Boomvalk, sperwer, buizerd, bosuil, ransuil, groene specht en houtsnip, het zijn zo wat soorten die Mönk op het terrein ziet. “In de ijsvogelwand die we aan de rand van het terrein hebben gemaakt broeden sinds een aantal jaar ijsvogels,” vertelt Mönk. Vogelaars uit heel Amsterdam komen met hun verrekijkers naar de begraafplaats toe.
Ooievaarsnest
Ook voor de ooievaar is onlangs een nest geplaatst. “Deze vogels worden geassocieerd met geboorte en zo’n nest vormt een mooie paradox op deze plek,” zegt beheerder Jos Kooiman. Er zitten witte vlekken aan de buitenkant van het nest, dit is zogenaamd ooievaarspoep. De vogels kiezen namelijk bij voorkeur een gebruikt exemplaar. Het nest op De Nieuwe Ooster is nog niet in gebruik genomen. Kooiman: “Afgelopen zomer kwam een ooievaarspaartje het nest keuren. Ze hebben er wel anderhalf uur omheen gecirkeld, maar uiteindelijk zijn ze toch weer vertrokken.”
Bij de poelen met kwelwater rondom de begraafplaats leven groene en bruine kikkers, salamanders, padden en libellen. Ook trekt De Nieuwe Ooster veel insecten aan. Ze komen af op de aantrekkelijke planten die de beheerders neerzetten, maar ook op de verse bloemen die dagelijks op de graven worden gelegd. Dit is ook de reden waarom er op de begraafplaats zoveel konijnen rondhippen: ze zijn gek op chrysanten en anjers.
Elke eerste zondag van de maand vindt er een rondleiding plaats vanuit Stichting Arboretum De Nieuwe Ooster. Kijk voor meer informatie op www.arboretum-denieuweooster.nl.