Net als voorgaande jaren werd het Keti Koti Festival op meerdere Amsterdamse locaties gevierd. De dag begon bij de Stopera, waar vlaggen van de voormalige Nederlandse kolonies halfstok hingen. Vanuit de stad volgde de Bigi Spikri optocht naar het Oosterpark. De herdenking van het slavernijverleden begon om 14.00 uur.
Voor het eerst werd het sombere verleden zonder aanwezigheid van de Tweede Kamervoorzitter herdacht. Controverse over eerdere uitspraken van Martin Bosma (PVV) over het slavernijverleden en zijn weigering daar op terug te komen liep zo hoog op dat het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en erfenis (Nimsee) de uitnodiging introk. Een petitie hiervoor werd 20.000 keer ondertekend. Er was angst dat Bosma’s komst zou leiden tot geweld. Demissionair premier Rutte, Pieter Omtzigt (NSC) en burgemeester Halsema woonden de herdenking wel bij.
Op 1 juli 2023 schafte Nederland in het Caraïbisch gebied 160 en in Suriname 150 geleden jaar de slavernij af. Aan het begin van het herdenkingsjaar was er optimisme. Namens de Nederlandse regering bood Koning Willem-Alexander excuses aan ‘voor het feit dat mensen in naam van de Nederlandse staat eeuwenlang tot handelswaar zijn gemaakt, zijn uitgebuit en mishandeld’.
Een laar later staat dezelfde koning op 2 juli in Den Haag op het bordes met een radicaal rechts kabinet en is de vrees voor teleurstelling groot. In zijn verkiezingsprogramma kondigde PVV-leider Wilders aan dat onder zijn bewind de excuses voor het slavernijverleden worden ingetrokken. Collega Bosma betitelde het Slavernijmuseum, dat in 2030 op het Java-eiland wordt geopend, als ‘antiblank haatpaleis’. Beoogd minister Klever (PVV) presenteerde voor omroep Ongehoord Nederland het Zwarte Pietenjournaal. Ze beschouwt de omstreden rechterhand van Sinterklaas als cultureel erfgoed.
Hoewel de Tweede Kamer de afwezigheid van Bosma bij de herdenking betreurt, staan de bezoekers van het Oosterpark achter de keuze van het Nimsee. “Het zou een gotspe zijn geweest als iemand die eerder zo denigrerend sprak over slachtoffers van de slavernij en hun nabestaanden vandaag een krans kwam leggen.” Een enkeling had gehoopt dat de aanwezigheid van Bosma vooral voor hemzelf een leermoment zou zijn geweest. “Misschien had hij hier beseft dat stilstaan bij het verleden geen ‘slavernijgedram’ is omdat deze treurige geschiedenis nog altijd doorwerkt in onze maatschappij.” Burgemeester Halsema benadrukt in haar toespraak dat ‘de lelijke tentakels van het racisme’ nog altijd zichtbaar zijn in de maatschappij.
Ondanks de zichtbare veiligheidsmaatregelen heeft de politie een rustige dag in het Oosterpark. “De sfeer is waardig en gemoedelijk, zoals het hoort op een dag als deze.” De agent vindt het goed dat Bosma er niet is. Een van zijn collega’s wil zich er onder werktijd niet over uitlaten, maar bedenkt zich als een voorbijganger zegt dat het Nimsee Bosma terecht weert. “Dan moet ik zeggen dat je aan de goede kant staat.”
