In Amsterdam groeide de Molukse gemeenschap op zonder eigen wijk, maar met een gedeeld verleden van ontheemding en strijd om erkenning. Nu staat een andere generatie op: jong, creatief en toekomstgericht. Fotograaf Eva van Kesteren laat zien hoe Molukse Amsterdammers vandaag hun identiteit vormgeven. Geworteld in hun geschiedenis, maar met de blik vooruit.
In 1951 kwamen de eerste Molukkers naar Nederland, vaak als KNIL-militairen, tijdelijk ondergebracht in woonoorden en voormalige kampen. De belofte van de Nederlandse staat voor een kort verblijf veranderde in een ongewenst permanent bestaan, gekenmerkt door onzekerheid en ontworteling. In Amsterdam was er, in tegenstelling tot andere steden, nooit één Molukse wijk; de gemeenschap groeide versnipperd op, verspreid over de stad. Ook derde generatie Molukse Amsterdammer Eva herinnert zich een jeugd zonder Molukse vrienden. “Pas op latere leeftijd kwam ik in contact met andere jonge Molukkers in Amsterdam.”
Toch ontstond er iets krachtigs tussen die losse lijnen: een gedeeld gevoel van afkomst, herinnering en verbondenheid. Veelal gevoed door de pijn van het verleden. In Eva’s familie werd weinig gesproken over de ervaringen van haar grootouders: hoe zij, zonder keuze, hun toekomst en identiteit moesten inleveren om te voldoen aan Nederlandse verwachtingen. “Mijn opa sprak nooit over zijn tijd bij het KNIL. Die stilte was beladen. Pas later begreep ik hoeveel daarin verborgen zat. Naarmate ik ouder werd ging ik zelf onderzoek doen naar het verleden van Molukkers in Nederland en kon ik beter begrijpen wat vorige generaties hadden meegemaakt. Het raakt me diep als ik erbij stilsta. Het onrecht, de opoffering, en hoe weinig erkenning daarvoor is geweest. Tegelijkertijd voel ik enorm veel bewondering voor hun kracht en veerkracht; ze hebben zoveel gedragen en zijn toch altijd blijven staan.”
Een nieuwe tijd
Derde en vierde generatie Molukse Amsterdammers brengen een nieuwe energie met zich mee. In een stad waar verhalen samenkomen bouwen zij aan een nieuw hoofdstuk. Eentje waarin het verleden inspireert, niet definieert, en als kennisbron wordt gebruikt. Nog steeds verbonden met elkaar, maar niet langer enkel door pijn; juist ook door trots op hun culturele identiteit en gedeelde dromen. Eva speelt een opvallende rol binnen deze jonge, creatieve generatie. “Het verleden mag niet worden vergeten, tegelijkertijd wil ik me richten op de toekomst.”
In die toekomst staat gemeenschap centraal. In haar project Molukkers in Amsterdam liet Eva samen met stichting Maluku Amsterdam zien hoe jonge Molukkers elkaar vinden tijdens evenementen, in het uitgaansleven en via sociale media, en hoe ze hun trots en verbondenheid met hun afkomst uitdragen. Niet alleen de groei van het aantal Molukkers
in Amsterdam voedt het verlangen om samen de culturele identiteit te vieren, ook zijn er tegenwoordig meer activiteiten. Zo organiseert Maluku Amsterdam onder andere spelletjesavonden en borrels waar Molukkers van verschillende generaties op afkomen.
Markings als zichtbaar erfgoed
Naast deze collectieve uitingen van verbondenheid, zag Eva tijdens de coronaperiode ook een meer persoonlijke vorm van identiteitsbeleving. Op sociale media viel haar op dat steeds meer mensen zich via ‘markings’, symbolische lichamelijke markeringen, verbonden voelden met hun Molukse achtergrond. Deze markeringen zijn diep geworteld in de cultuur van de oorspronkelijke bewoners van de Molukken. “Voor velen was het een spirituele en persoonlijke manier om opnieuw contact te maken met hun roots. Dat raakte me.”
Dit leidde tot haar persoonlijke reflectie over identiteit en erfgoed. Een belangrijk moment hierin was de ontmoeting met Joey Patti, die Eva niet alleen inspireerde met zijn visie op markings, maar haar ook haar eigen marking gaf. “Hij liet me voelen dat deze vormen van expressie meer zijn dan esthetiek: het is een daad van verbinding, erkenning en kracht.” Hieruit ontstond het project InBetween, een serie intieme portretten van Molukkers van verschillende generaties. Het project laat zien dat de huidige generatie het Molukse culturele erfgoed hergebruikt en weer doorgeeft. “Ook dit is onderdeel van de Molukse cultuur. Er is nog zoveel meer in het ‘Moluks-zijn’ dan alleen de zwarte bladzijden van het verleden. We maken deel uit van een levend erfgoed. Dat wilde ik graag laten zien en ik hoop dat we daarop verder kunnen bouwen als gemeenschap.”
Om zich nog meer te verdiepen in de Molukse cultuur, reisde Eva in 2025 af naar de Molukken. Deze bewuste soloreis gaf haar meer dan alleen een glimp van haar roots. “Ondanks de taalbarrière werd ik met open armen ontvangen door de lokale bewoners. We vonden andere manieren om te communiceren met elkaar. Ze lieten me steeds weer voelen dat de Molukken ook mijn thuis was. Wat ook bijzonder was, is dat ik daar de aanwezigheid van mijn opa en oma voelde ondanks dat ze er fysiek niet meer zijn.”
Ruimte voor gesprek
Terug in Amsterdam blijft Eva’s Molukse identiteit zichtbaar en voelbaar. Hoewel ze meestal geen directe vooroordelen ervaart, komt ze weleens stereotypen over Molukkers tegen. Wanneer ze haar Molukse afkomst deelt, reageren mensen soms met opmerkingen over de treinkapingen in de jaren ‘70, uitgevoerd door Molukse jongeren, of de associatie met motorclub Satudarah. Eva vindt het belangrijk om ruimte te maken voor oprechte gesprekken over cultuur en identiteit. “Ik hoop dat mensen zich vrij voelen om vragen te stellen over wat het betekent om Moluks te zijn, zolang het vanuit oprechte nieuwsgierigheid komt. Het stellen van vragen, in plaats van vast te houden aan aannames, kan helpen om meer begrip te creëren en mensen dichter bij elkaar te brengen.”
Tekst: Raksha Hoost / Beeld: Eva van Kesteren
Verankerd in Amsterdam
Dit is een verhaal in de serie Verankerd in Amsterdam, een samenwerking tussen Mediagroep Amsterdam en de gemeente. 750 Amsterdamse verhalen worden samengebracht onder één digitaal dak. amsterdam750.nl/verhalen
