Familiebedrijven worden steeds zeldzamer. Jongere generaties denken wel twee keer na voor ze besluiten de zaak voort te zetten. Maar familiebedrijven hebben een verbindende kracht voor de buurt, vertelt Carolien Gevers. Samen met fotograaf Frank Schoevaart schreef ze het boek Familiezaken, een invoelend portret van 25 familiebedrijven in Amsterdam-Oost.
De succesformule van ijzerwarenzaak Liefhebber, al 43 jaar een familiebedrijf in de Pretoriusstraat? Eigenaar meneer Jansen: “Je moet zes dagen per week werken, geen nee verkopen, je voorraad op peil houden en alle klanten zonder aanziens des persoons voorzien van goed gratis advies. Of ze nu in de gevangenis hebben gezeten of er vreemde ideeën op nahouden.” Het is een passage uit Familiezaken. “Liefhebber was de eerste van onze 25 portretten,” vertelt Carolien Gevers. “We zijn bij meneer Jansen begonnen, in 2020. Afgelopen zomer is hij gestopt, met pensioen. De winkel is nu grotendeels gesloten. Ook dat hebben we in het boekje beschreven. Ieder portret eindigt met een epiloog, over hoe het anno 2024 gaat met het familiebedrijf.”
Wat begon met een eerste portret, gepubliceerd in Dwars door de buurt, buurtkrant voor Oud-Oost en Watergraafsmeer, breidde zich in de loop van vier jaar uit tot 25 portretten. “Ik vond het zonde als de portretten niet bewaard zouden blijven. Zo ontstond ons idee om er een boekje van te maken. Afgelopen najaar hebben we dat in eigen beheer uitgegeven.”
Ingelijst
De familiebedrijven zelf vormden voor Gevers en Schoevaart een stevige stimulans. Gevers: “Ik kwam later weleens bij sommige bedrijven in de zaak. Dan vertelden ze me dat ze van klanten nog regelmatig positieve opmerkingen krijgen over het artikel. Sommige families, zoals Santulli, de orthopedisch schoenmaker in de Wakkerstraat, hadden die zelfs ingelijst en boven de toonbank gehangen.”
“Ze wilden allemaal graag meewerken,” reageert Schoevaart. “Van sommige zaken wisten we niet eens dat het familiebedrijven waren. We kwamen daar dan achter doordat de familie van het ene bedrijf vertelde dat een ander familiebedrijf eveneens geportretteerd wilde worden.” Gevers: “Door een tip van de tweelingzussen van kapsalon Les Jumeaux kwamen we bijvoorbeeld bij Gewoon Kaas aan de Middenweg. Dat is opgericht door twee zussen. Dat hadden we anders nooit geweten.”
Trots en loyaliteit
Vanwaar deze belangstelling van de geportretteerde families? Schoevaart: “Ze zijn trots op hun bedrijf, trots op wat ze doen, trots op wat ze bereikt hebben. Dat willen ze graag laten zien.” Gevers: “Trots en loyaliteit, dat viel me bij alle familiebedrijven op. De kinderen, van de tweede, derde of soms zelfs vierde generatie, voelen een enorme loyaliteit naar de grondleggers. Die loyaliteit zag ik vooral tijdens corona. De meeste familiebedrijven hadden het toen zwaar, maar de familie trok samen op om goed door die rottijd heen te komen. Ze bedachten bijvoorbeeld nieuwe producten, waarmee ze klanten konden trekken. Doorzettingsvermogen en creativiteit, het zijn karaktereigenschappen van iedere ondernemer, en zeker ook van deze familiebedrijven.’”
De loyaliteit van de familieleden naar het bedrijf gaat diep, constateert Gevers. Dat viel haar bijvoorbeeld op bij feestwinkel Dam aan de Middenweg. “Toen de ouders aankondigden dat ze met pensioen wilden, besloot dochter Annemiek na een nacht piekeren de zaak over te nemen, terwijl ze op dat moment werkte in het onderwijs. Ze kon het niet verkroppen dat de familienaam Dam van de gevel gehaald zou worden. Nu is zij al jaren de eigenares van het bedrijf, dat draait als een tierelier.”
Familiebedrijven hebben een verbindende kracht in de buurt, stelt Gevers. “Ze zijn belangrijk voor het geluk van mensen. Denk aan bewoners die zich eenzaam voelen, of weinig andere mensen zien. Dan is het fijn om een dagelijks loopje te hebben naar de groentezaak, de kaasboer of de bakker op de hoek. En dat je weet dat daar mensen werken die jou kennen, bij wie je je vertrouwd voelt. Laten we daarom zuinig zijn op onze familiebedrijven. We hebben ze nodig.”
Familiezaken van Carolien Gevers en Frank Schoevaart is te koop bij Linnaeus Boekhandel en bij meerdere in het boek geportretteerde familiebedrijven.
Foto’s: Frank Schoevaart
