In een woonblok aan de Kramatweg zijn verhoogde concentraties lood aangetroffen in het drinkwater door nog aanwezige loden leidingen. De bewoners eisen van verhuurder Rappange dat deze leidingen verwijderd worden. “Weigert die dat, dan spannen we een kort geding aan.”
Jeroen Koster, teamleider !WOON Oost, sprak onlangs nog een huurder uit de Eerste Atjehstraat die vermoedde dat ze lood in haar drinkwater heeft. “Ze had een test gekocht en foto’s gemaakt. Als het water met de test rood kleurt, is dat een indicatie dat er lood in zit.”
De onrust is groot, niet alleen in Noord, waar bij woningen in de Van der Pekbuurt al eerder te hoge concentraties lood in het drinkwater werden aangetroffen, maar ook in Oost. Zo hebben bewoners van woonblok Kramatweg 83–92 samen met !WOON een advocaat in de arm genomen om Rappange, de particuliere verhuurder van de panden, te verzoeken de loden leidingen te verwijderen. “De advocaat stuurt deze maand de sommatie de deur uit. Ik ga ervanuit dat Rappange het verzoek zal inwilligen. Weigert die dat, dan spannen we een kort geding aan. Dat winnen we op onze sloffen.”
Het gebruik van lood in woningen is al sinds 1960 verboden, want blootstelling aan het metaal is schadelijk voor de gezondheid. Vervanging van de oude loden leidingen werd echter niet verplicht gesteld. Koster: “Dat was, én is een lacune in de wetgeving. De schatting is dat er in Nederland zo’n honderd- tot tweehonderdduizend huizen met loden leidingen zijn. We praten nu over Amsterdamse woningen, maar het is een landelijk probleem. Voor de goede orde: bij woningen van na 1960 speelt dit niet.”
Factor 10 boven de norm
De bewoners aan de Kramatweg weten al langer dat er loden leidingen in hun woningen liggen. “Al sinds 2016 spreken huurders en verhuurder erover, een deel van de leidingen is verwijderd. In sommige huizen zitten de loodwaarden ver boven de drinkwaternorm, in één van de woningen zelfs bijna een factor 10 boven de normwaarde van tien microgram/liter. Daarmee hebben we een zaak. We kunnen de verhuurder niet verplichten om de leidingen te verwijderen, want wettelijk hoeft dat niet. Maar we kunnen wél aantonen dat het loodgehalte in het drinkwater hoger is dan de toegestane norm.”
Bij een aantal bewoners van het woonblok spelen ook gezondheidsproblemen, net als bij bewoners in de woningen in Noord. “Het lastig om aan te tonen dat deze samenhangen met de loodvergiftiging. Al willen bewoners daar wel onderzoek naar laten doen.”
Het onderwerp staat momenteel op de politieke agenda van de gemeente Amsterdam. “We hebben van de centrale stad budget gekregen om bij woningen van particuliere verhuurders tests te doen indien de verhuurder daar zelf niet toe bereid is. We adviseren bewoners om eerst zelf onderzoek te doen, want we kunnen niet bij iedereen langskomen. Op onze site (www.wooninfo.nl/lood) staan filmpjes en tips.”
Uiteindelijk is dit een landelijk issue, stelt Koster. “Je kunt dit alleen aanpakken door een wetswijziging in het landelijk Bouwbesluit. De landelijke overheid is volgens mij aan zet.”
Rapport Gezondheidsraad
Er zijn sterke aanwijzingen dat zelfs een lage blootstelling aan lood schadelijker is dan eerder gedacht, zo staat in een november 2019 verschenen rapport van de Gezondheidsraad. Hoge blootstelling aan lood in huizen met loden leidingen brengt volgens de Raad vooral risico’s met zich mee voor zuigelingen die flesvoeding krijgen, jonge kinderen en ongeborenen (via hun zwangere moeder). Lood kan bij jonge kinderen leiden tot een lager IQ. Bij volwassenen neemt door lood het risico toe op hart- en vaataandoeningen en chronische nieraandoeningen. De Raad bepleit daarom verlaging van de toegestane drinkwaternorm van 10 naar 5 microgram per liter.