Column

Nostalgie op het net: De Weg

de Brug-medewerker Lewis Daniels (52) kijkt naar klassieke series op You Tube om die tijd, en misschien wel zijn jeugd, opnieuw te beleven. Daarnaast is het een kijktip voor wie in het verleden wil bingen. De tweede aflevering in deze reeks gaat over het in 1982 opgenomen De Weg.

Ofschoon De Weg over wegenbouwers gaat en er een geschil is over de komst van een doorgangsroute, is deze titel vooral symbolisch. De levensloop of -weg past beter bij de personages in Willy van Hemerts twaalfdelige serie over een welvarend katholiek gezin dat zakelijks nauwelijks en privé veel tegenslag heeft.

De verleidelijke, frivole, mysterieuze, rebelse en overal beminde Janny van Steenderen (Anne Wil Blankers) voelt zich eenzaam en opgesloten in haar huwelijk met de norse, cynische en pragmatische Frans (André van de Heuvel). Het stel blijft lang kinderloos. Na de Tweede Wereldoorlog wordt zoon Arie (Sjoerd Pleijsier) geboren. De gezinsuitbreiding heeft geen positief effect op het falende huwelijk. Na een voortslepende affaire met Thijs Lanphen (Hugo Metsers) vertrekt Janny met hem naar Australië. Frans vormt met Arie en huishoudster en weduwe Marie Zeegers-Vos een nieuw gezin. Zijn moeder (Jeanne Verstraete) komt bij hem wonen omdat haar huis wordt afgebroken voor de aanleg van een weg. Eind jaren ’60 keert Janny terug naar Nederland met als doel weer in te trekken bij Frans, die ondertussen een vooral praktische relatie met Marie heeft. Arie, door zijn vader naar een kostschool gestuurd, voelt zich in de steek gelaten en wil aanvankelijk geen contact met zijn moeder. Hij weet niet dat zij hem al die jaren veelvuldig heeft geschreven. Marie hield deze brieven achter.
 
Terwijl Janny werkt aan terugkeer bij Frans, verblijft zij in hotel Bilderberg, waar ze erg veel drinkt. Pastor Konings (Peter Tuinman) – hij worstelt met zijn gevoel voor haar – probeert Janny bij te staan. Als de wat boerse, onbeholpen, maar ook verwende Arie tijdens de zomervakantie thuis is, heeft hij een kortstondige verhouding met Cootje met wie hij voor het eerst het bed deelt. Daarna draaien ze om elkaar heen en beëindigt Arie de affaire, mogelijk omdat hij twijfelt aan zijn geaardheid. De innige vriendschap op de kostschool met een kamergenoot brengt hem in verwarring. Tot woede van Arie grijpt de directie in. Hij moet het nieuwe jaar in een andere kamer slapen en raakt bevriend met rokkenjager Jan Nieuwenhuis (Huub Stapel). Er ontstaat een driehoeksverhouding.

Tot groot verdriet van Marie zwicht Frans voor de avances van Janny, die nooit helemaal los van Frans is geraakt. ‘Ik ging vreemd om je trouw te blijven.’ Marie verlaat het huis, maar belooft Arie – die het gevoel heeft zijn tweede moeder kwijt te zijn – terug te komen. Na ingrijpende gebeurtenissen in de levens van alle betrokkenen ontstaat gaandeweg een nieuwe, vermoedelijk langdurige situatie met andere (machts)verhoudingen. Arie komt Cootje tegen in het dorp. Ze loopt achter een kinderwagen. Onduidelijk is wie de vader van haar baby is.
 
De onderwerpen in het destijds veel besproken tv-feuilleton, alcoholisme, een gebroken huwelijk, vreemdgaan en homoseksualiteit waren gewaagd voor die tijd. Zeker bij de toenmalige KRO, de katholieke omroep die de serie uitzond. Sommige critici veegden de vloer aan met de serie, het publiek daarentegen waardeerde het in 1983 met een Gouden Televisier-Ring. de Brug-columnist Henk Spaan heeft het familiedrama nog gepersifleerd in het destijds satirische programma Pisa. In het origineel sneuvelt de fles wijn die Frans naar Janny gooit. Als Spaan dit doet, vangt collega Harry Vermeegen die met een stralende lach op. Ze wonnen er geen prijs mee, maar hadden wel de lachers op hun hand. Ook bij liefhebbers van De Weg

Veertig jaar later is De Weg een wel en niet gedateerde serie. Een Nederlands tv-feuilleton dat om een rijke familie draait is typisch iets voor de jaren ’80, denk aan De Fabriek (1981), Herenstraat 10 (1983/84) en Dossier Verhulst(1987). Ook de trage manier van filmen is klassiek, net als de aanvankelijk Chopinachtige en later expressieve lead van Ruud Bos. De productie is tijdloos door het acteerwerk van met name Anne-Wil Blankers, Kitty Jansen en André van den Heuvel.