Kan ik, architectuurcriticus van de Brug, nog iets toevoegen aan de discussie over hoogbouw of geen hoogbouw in de Sluisbuurt? Ik denk het wel. Ik bedoel, natuurlijk kan ik dat! Ik ben gefascineerd door hoogbouw. In 1988 werd ik student-lid van de Stichting Hoogbouw, een stichting die in 1984 werd opgericht om het taboe op hoogbouw in Nederland te doorbreken. Rem Koolhaas was een van de eerste leden. In zijn boek Delirious New York(1974) bezingt hij de ‘culture of congestion’(congestie = ophoping of verstopping). Dit klinkt als een probleem dat verholpen moet worden. Niets is minder waar, congestie is een voorwaarde voor het ontstaan van een rijk en bruisend stedelijk leven. Als veel mensen en activiteiten samenkomen op een klein stuk grond volgt een kettingreactie met creativiteit en vernieuwing als gevolg.
Vernieuwing is nu juist hetgene waar de tegenstanders van hoogbouw in de Sluisbuurt bang voor zijn. De Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad bijvoorbeeld is mordicus tegen hoogbouw omdat de torens te zien zijn vanuit de binnenstad. Ik mag mijzelf een goede vriend van de binnenstad noemen, maar het lijkt mij prachtig om vanuit de binnenstad, in de verte, een serieuze skyline te zien.
Ik ben overigens helemaal niet voor hoogbouw in de Amsterdamse binnenstad zelf. Het lijkt vanzelfsprekend dat voorzichtig omgegaan wordt met het oude centrum van steden als Amsterdam, Utrecht en Den Haag, maar dat is het niet. Als overambitieuze politici, bestuurders en stedenbouwers het voor het zeggen hebben, kan het helemaal misgaan. Zo is Utrecht verpest door megalomane infrastructuur en lompe hoogbouw. Den Haag heeft een verschrikkelijk lelijke skyline, met dank aan een paar foute architecten. Kijk naar het NOS Journaalvanuit Den Haag en oordeel zelf. Ik hou altijd mijn hand voor mijn ogen als de verslaggever met zijn microfoon op een dakterras bij het Binnenhof staat.
Om terug te komen op congestie en bevolkingsdichtheid van een stad. De bevolkingsdichtheid in steden met hoogbouw is hoger dan in steden met alleen laagbouw, maar het verschil is beperkt. Zo heeft de architect en stedenbouwer Sjoerd Soeters, verklaard tegenstander van hoogbouw in de Sluisbuurt, uit eigen beweging een concurrerend stedenbouwkundig plan gemaakt voor de Sluisbuurt waaruit blijkt dat met zijn laagbouw-plan dezelfde bevolkingsdichtheid wordt bereikt als met het hoogbouwplan van de gemeente Amsterdam. Soeters voert aan dat hoogbouw relatief duur is, ten koste gaat van de levendigheid op straat, dat de rijken bovenin de torens genieten van het uitzicht terwijl de armen beneden in de schaduw zitten en dat de rukwinden tussen de torens het openbare leven zullen belemmeren.
Afhankelijk van mijn stemming, en van het weer, ben ik geneigd met hem mee te gaan. Maar als ik zijn stedenbouwkundige plan vergelijk met het plan van de gemeente zie ik dat beide plannen streven naar een levendig straatleven. De torens van de gemeente staan boven op laagbouw. De laagbouw vormt levendige straten met aantrekkelijke openbare ruimtes. Het plan is met nadruk ontworpen om de gevreesde winderige leegte tussen torens te vermijden. Ik vind het een erg spannend plan en ik hoop enorm dat het lukt om er een levendige en leefbare buurt van te maken. De torens worden onderdeel van een fantastische skyline langs het IJ, die zich van mij mag uitstrekken van IJburg tot Zaandam. Eens een hoogbouwfreak, altijd een hoogbouwfreak.
Vijf sterren. *****
Reacties naar jved@dorensarchitects.nl