Ze kunnen worden gerangschikt onder de ‘Nieuwe Kruipers’: zilvervisjes en papiervisjes. Officieel een ‘vleugelloos insect met antennen op de kop en sprietige aanhangsels aan het lijf’. Kwam je ze voorheen niet of nauwelijks tegen (oké, soms eentje in de broodla, maar dat bleef overzichtelijk); nu krioelt het ervan.
Achter de jassen en schilderijen, tussen de pakken macaroni, in de badkuip, in de kieren van de vloer, en soms, heel soms, zelfs in bed. Of haal eens een plint weg. Dat is echt gruwelen, zoveel zitten er daar. Maar hoe kom je eraan? Of liever gevraagd: hoe kom je er vanaf? ‘Kenners’ hoor je vaak beweren dat een huis maar beter een beetje kan tochten en kieren. Dat zou die beesten buiten houden.
Edward Bronts (GGD Amsterdam, afdeling Dierplaagbeheersing) kan hartelijk lachen om die onderhand gevleugelde uitspraak. Hij is op huisbezoek in een nieuwbouwwoning die voldoet aan alle moderne eisen. “Maar,” zegt hij, “die nieuwe huizen zijn allemaal hermetisch afgesloten. Goed geïsoleerd noemen ze dat. Goed voor de energierekening, maar ook goed nieuws voor de visjes. Die gedijen in dat klimaat.”
Edward zit al dertig jaar ‘in de dierplaagbeheersing’. Een uit de hand gelopen vakantiebaan, noemt-ie het zelf. “Wij zijn degenen die ergens naartoe gaan om een klacht te inventariseren.” Determineren en inventariseren heet dat in jargon. “Wij gaan, in tegenstelling tot de particuliere bestrijders, nooit zomaar tot bestrijden over. Eerst maar ’s kijken wat er aan de hand is, of er verbeterpunten mogelijk zijn. Hoe ziet de woning eruit, hoe ziet de buurt eruit, dat willen we allemaal weten. Pas dan stellen we een plan van aanpak op.”
Plaagdieren
Het vaakst wordt de afdeling van Edward gebeld vanwege muizen en ratten. Maar inderdaad steeds vaker voor de visjes. “Ik geloof wel dat ze in aantal toenemen. Dat is niet schrikbarend, ze doen niks. Een klacht over zilver- of papiervisjes kunnen we daarom meestal afhandelen door advies te geven. Maar zeker, die visjes kunnen ook schade aanrichten. Niet alleen kunnen ze je kostbare postzegelverzameling of dierbare fotoarchief aanvreten, ze kunnen ook op een bepaalde manier je leven gaan beheersen.”
Zelf doen
Maar nogmaals, volgens de GGD kun je zelf ook veel doen. Het eerste advies dat Edward geeft: “Stapels papier, oude kranten, dat zijn broeinesten. Ruim die zo snel mogelijk op. Verder moet je je huis schoon houden. Regelmatig stofzuigen, voor het slapengaan dat chipsbakje toch even opruimen en etenswaren goed verpakken. Het is even een werkje, maar wil je je niet hoeven ergeren, gooi dan alles weg wat overtollig is.”
Bewoners kunnen – op eigen kosten – een dierplaagbeheerder op huisbezoek laten komen. Die kijkt dan alles nog een keer na: de boeken, de zolders, de kasten, de archieven, de buurt. En kan vervolgens besluiten tot een zogenoemde naden- en kierenbehandeling.
Alles uit je huis
Edward kijkt zorgelijk. “Zo’n behandeling, dat is heel ingrijpend. Kastjes, lades, keukenblokken, klerenkasten, boekenkasten – alles moet leeg. En alles moet van de wand af. Dat is wat hoor. Het bestrijdingsmiddel blijft vijf tot zes weken werkzaam. Het hoeft niet per se met alle buren, maar er je hebt een grotere kans van slagen als zij het ook doen.”
Edward knipt zijn zaklampje aan. Tijd voor de inspectie. Eerst maar eens de trapkast. Klop, klop. “Dit is een prachtig plekje voor ze. Het is er hier ook lekker warm.” Klop, klop. “Holle ruimtes hè, daar zitten ze.”
Hopeloos
Het begint langzaam te dagen. Hygiëne helpt een beetje, bestrijden misschien. Maar die gluiperige visjes komen zo je huis weer in. Via een doos, een tas of de buren. En ze worden nog stokoud ook. Beter is het misschien om ermee te leren leven? Edward: “Tja, we zullen onze planeet moeten delen met de dieren.” Hij klopt met zijn hand op een deurpost. “Kijk, die is ook hol. Kunnen ze lekker achter zitten. Wat niet hol hoeft, moeten ze niet hol maken hè.”
Kenmerken
Papiervisje
In verwarmde gebouwen
Tot 15 mm
Kruipt met slangachtige bewegingen
7 tot 8 jaar oud
Lichtschuw
Voorkeur 24 ºC en + 55% luchtvochtigheid
Eet koolhydraten zoals cellulose (lijm), zetmeel en suikers
Sterkste overleven 300 dagen zonder voedsel
Veroorzaakt (meer nog dan zilvervisje) schade aan boeken, papier, behang, foto’s, synthetisch materiaal, waaronder kleding
Wering: zo laag mogelijke temperatuur, hygiëne, en naden en kieren dichten
Zilvervisje
Algemeen in gebouwen
7–11,5 mm
Snelle, slangachtige bewegingen
2 tot 3 jaar
Lichtschuw
Gem. 25 ºC is optimaal en vochtige omgeving (+75%)
Eet koolhydraten (zetmeel, granen, meel) maar vooral stijfsel, bepaalde lijmen. Ook schimmels en/of kleine dode insecten en mijten
Kan enkele maanden zonder voedsel
Veroorzaakt schade aan papier, behang, boeken, synthetische kleding
Wering: zo laag mogelijke temperatuur, luchtvochtigheid van 50% of lager, droogstoken, ventileren en opslag van voedsel in afgesloten busjes
Door Linda van den Dobbelsteen
Foto:
Edward Bronts, afdeling Dierplaagbeheersing GGD Amsterdam, op jacht naar zilvervisjes. “Wat niet hol hoeft, moeten ze niet hol maken.”
Je zult inderdaad met zilvervisjes moeten leren leven of in een tochtig huis gaan moeten gaan wonen. Maar het is wel prettig als er weinig zilvervisjes zijn en je vooral geen gaatjes in kleren krijgt of dat je ze in je keuken tegen komt. Ze zijn heel goed van bepaalde plaatsen weg te houden met van die blokjes met etherische olien tegen zilvervisjes. Ook boeken en kleren in dozen kan je hiermee perfect beschermen tegen zilvervisjes of papiervisjes.
Ik weet niet of ik een website mag noemen: http://www.zilvervisjes-weg.nl